Serhh Dergisi Için Illüstrasyon

Öykü Terzioğlu Özer
3 Kas 2017
2 dakikada okunur

Ümit Bayazoğlu'nun, Şerhh şiir ve eleştiri dergisinin 2016'da yayımlanan ikinci sayısı için kaleme aldığı "Ankara'nın Aşağı Yüzü Bentderesi" yazısını bir minyatür-illüstrasyon ile resimledim. Bayazoğlu bu yazısında, Bentderesi'nin tarih içerisindeki dönüşümünü ele alıyordu. Yazıda Bentderesi'nin tarihi içindeki en büyük kırılma noktasının, eskiden gayrımüslimlerin yoğun olarak yaşadığı bu bölgenin demografik yapısında ciddi bir kırılma yaşanmasına yol açacak ve sonrasında yangınla yok olan bu bölgede genelevlerin kurulmasını mümkün kılacak, 1916'da çıkan "şaibeli bir yangın" olduğu vurgulanıyordu.

Ben, Ümit Bayazoğlu'nun Relif Halit Karay'ın Ankara kitabından alıntıladığı, söz konusu yangını anlatan şu bölümü görselleştirmeye çalıştım:

"Yangının esrarengiz bir sirayeti vardı. Giyindim, seyrine koştum. Ben oraya varıncaya kadar sekiz, on ev çoktan birer kül yığını kesilmişti. [....] Sabah olurken yangın sade birçok kollara değil, birçok mahallelere de ayrılmıştı. Derken sedyeler, yani yaralılar ve yanıklar da meydancıklara doldu. [....] Civardan getirilen amele taburları birkaç saat faaliyetten sonra pes ettiler. Artık yangını söndürmeye kimse çalışmıyordu. [....] Bir meydanlığa rastfeldim; Ankara Ermenilerinin zenginliğine delil olarak orada muvakkat bir abide kurulmuştu: Yangından kaçırılan yüz kadar piyanonun sıra sıra dizildiğini gördüm; üslerine seçme, pahalı halılar serilmişti. [....] Kıyamet Ankara'da o gün kopmuştu ve mahşer o gün burası idi." (129-130)

Şerhh siyah beyaz basıldığı için ben de 1916 Ankara yangınını anlatan bu minyatürü sepya mürekkeple çizgisel olarak çalışmaya karar verdim. Sayfa üzerinde nehri silik bir şekilde çizdikten ve kale ve evlerin yerini silik kareler olarak belirledikten sonra tüm unsurları mürekkeple çalıştım.

Videoda "Sarı Gelin"in duduk ile çalınmış versiyonu eşliğinde bu aşamalarına ve videonun sonunda da yangın sonrası eski fotoğraflara yer verdim. Yangında canını, malını ve yurdunu kaybedenlerin ruhları şad olsun.